Wydawca treści Wydawca treści

Polskie lasy

12.01.2015 | Łukasz Sawa

Polska jest w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o powierzchnię lasów. Zajmują one 29,2 proc. terytorium kraju, rosną na obszarze 9,1 mln ha. Zdecydowana większość to lasy państwowe, z czego prawie 7,6 mln ha zarządzane jest przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.

W Polsce lasów wciąż przybywa. Lesistość kraju zwiększyła się z 21 proc. w roku 1945 do 29,2 proc. obecnie. Od roku 1995 do 2011 powierzchnia lasów zwiększyła się o 388 tys. ha. Podstawą prac zalesieniowych jest „Krajowy program zwiększania lesistości", zakładający wzrost lesistości do 30 proc. w 2020 r. i do 33 proc. w 2050 r. Lasy Polski są bogate w rośliny, zwierzęta i grzyby. Żyje w nich 65 proc. ogółu gatunków zwierząt.

Lasy rosną w naszym kraju na glebach najsłabszych, głównie z powodu rozwoju rolnictwa w poprzednich wiekach. Wpływa to na rozmieszczenie typów siedliskowych lasu w Polsce. Ponad 55 proc. powierzchni lasów zajmują bory. Na pozostałych obszarach występują siedliska lasowe, głównie mieszane. Ich niewielką część stanowią olsy i łęgi – niewiele ponad 3 proc.

W latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc.

Na terenach nizinnych i wyżynnych najczęściej występuje sosna. Rośnie ona na 64,3 proc. powierzchni leśnej w PGL LP oraz na 57,7 proc. lasów prywatnych i gminnych. W górach przeważa świerk (zachód) oraz świerk z bukiem (wschód). Dominacja sosny wynika ze sposobu prowadzenia gospodarki leśnej w przeszłości. Kiedyś monokultury (uprawy jednego gatunku) były odpowiedzią na duże zapotrzebowanie przemysłu na drewno. Takie lasy okazały się jednak mało odporne na czynniki klimatyczne. Łatwo padały również ofiarą ekspansji szkodników.

W polskich lasach systematycznie zwiększa się udział innych gatunków, głównie liściastych. Leśnicy odeszli od monokultur – dostosowują skład gatunkowy drzewostanu do naturalnego dla danego terenu. Dzięki temu w latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc. Coraz częściej występują dęby, jesiony, klony, jawory, wiązy, a także brzozy, buki, olchy, topole, graby, osiki, lipy i wierzby.

W naszych lasach najczęściej występują drzewostany w wieku od 40 do 80 lat. Przeciętny wiek lasu wynosi 60 lat. Coraz więcej jest drzew dużych, liczących ponad 80 lat. Od końca II wojny światowej ich powierzchnia wzrosła z 0,9 mln ha do prawie 1,85 mln ha.

Raporty o stanie lasów w Polsce


Polecane artykuły Polecane artykuły

Powrót

Ochrona lasu

Ochrona lasu

27.02.2014 | Marcin Plaza

Ochrona lasu to gałąź gospodarki leśnej zajmująca się zwalczaniem szkodliwych owadów, zabezpieczaniem upraw leśnych przed zwierzyną, ochroną przeciwpożarową itp.

Ochrona lasu to szerokie pojęcie obejmujące pełen wachlarz elementów składowych ekosystemu leśnego. Ten skomplikowany system narażony jest na szereg czynników, które podzielono na abiotyczne (zagrożenia ze strony przyrody nieożywionej tj. wiatr, okiść, mróz, susze), biotyczne (zagrożenia powodowane przez zwierzęta, owady, grzyby) oraz czynniki antropogeniczne, których przyczyną jest bezpośrednio człowiek.

Stan zdrowotny drzewostanów nadleśnictwa jest zróżnicowany, ale ogólnie dobry. Także stan sanitarny oceniany jest jako dobry.

Zagrożenia abiotyczne
Powtarzające się chronicznie szkody od wiatru (złomy, wywroty) i śniegu (okiść) występują z reguły w formie rozproszonej, mają charakter pojedynczy, co najwyżej grupowy. Obniżona podatność starszych drzewostanów na szkody od wiatru i śniegu związana jest z występowaniem raków na strzałach (jodła), zgnilizn odziomkowych i wewnętrznych strzał i kłód wywołanych obecnością hub pniowych (buk, jodła).

Przymrozki najbardziej zagrażają produkcji szkółkarskiej i sztucznie zakładanym uprawom. Późne przymrozki bywają przyczyną uszkodzeń aparatu asymilacyjnego drzewostanów liściastych, szczególnie bukowych, rosnących w dolinach i obniżeniach terenowych. Silne mrozy powodują liczne pęknięcia i listwy mrozowe w drzewostanach liściastych, trwale obniżając wartość surowca drzewnego.

Dłuższe okresy suszy i związane z nimi obniżenie poziomu wód gruntowych mają lokalnie niekorzystny wpływ na fizjologiczne procesy gospodarki wodnej drzew, prowadząc do okresowego osłabienia drzewostanów, np. bukowych, olszowych.  

Zagrożenia biotyczne
Zasadniczym problemem ochronnym nadleśnictwa Ustrzyki Dolne są szkody wyrządzane w odnowieniach podokapowych (uprawy i młodniki) przez zwierzynę płową (jeleń, sarna). Z danych inwentaryzacyjnych wynika, że przeważają szkody gospodarczo znośne (do 20%), a istotne (powyżej 20%) stanowią około 5% odnowień podokapowych (zostały zakwalifikowane do podszytu). Największa koncentracja szkód uwidacznia się w leśnictwach: Serednica, Rabe, Zawadka, Stefkowa, Ustianowa, Bandrów. Szkody te występują głównie w uprawach podokapowych, gdzie następuje zgryzanie i wydeptywanie sadzonek, a w młodnikach oraz w drzewostanach jodłowych i świerkowych - spałowanie.

Grzyby korzeniowe (opieńkowa zgnilizna korzeni, korzeniowiec wieloletni), występują w rozproszeniu – głównie w drzewostanach na gruntach porolnych (sosna, świerk) oraz w drzewostanach bukowych i jodłowych starszych klas wieku i niektórych drzewostanach olszy szarej. Lokalne znaczenie ma występowanie hub pniowych (jodła, buk) oraz raka jodły, które wpływają istotnie na upodatnienie fragmentów drzewostanów na niekorzystne oddziaływanie czynników abiotycznych (złomy). Jawor lokalnie podatny jest na infekcje gruzełka cynobrowego. Nie ustąpiła choroba polegająca na zamieraniu jesionu.

Na terenie nadleśnictwa zagrożenie ze strony szkodników pierwotnych jest znikome. Zagrożenie od szkodników wtórnych sosny (cetyńce, smolik) jest niewielkie, jedynie przy większych szkodach od wiatru i śniegu lokalnie może wzrastać. Większe zagrożenie mogą stanowić szkodniki wtórne świerka (zespół kornika drukarza, rytownik pospolity) oraz szkodniki wtórne jesionu (jesionowiec pstry, jesionowiec rdzawy). Drzewostany na gruntach porolnych (10062,63 ha) stanowią 43,0% powierzchni leśnej zalesionej. Znaczny udział tych drzewostanów ma wpływ na obniżenie stanu zdrowotnego i sanitarnego lasu.